Yusuf Ziya Ortaç denilince; önce Beş Hececiler, ardından da Akbaba dergisi gelir bir edebiyatseverin aklına…
Bıraktığı eserler ve ilginç yaşamı zaten köşe yazımda. Buyurun tüm bilinen – bilinmeyen yönleriyle Akbaba:
* Akbaba dergisi; önceleri ayda iki defa, sonradan da ayda dört olmak üzere haftalık olarak basılmaya başlamıştır…
*Dergi; 55 yıllık yayım hayatı boyunca; gerek tasarım, gerekse üslup açısından, Türk dergicilik anlayışında birçok yeniliğe imza atmıştır…
*Yayım hayatı boyunca hep siyasal olayların kara mizahını yapmıştır…
*Değişen, yenilenen düşüncenin sesi olarak, monarşi yanlısı ve milli mücadele karşıtı Refik Halit Karay‘ın “Aydede“sinin karşısında yükselen değerlere ev sahipliği yapmıştır…
*Kemâlizmin, bağımsız bir devletin ve Cumhuriyetin her zaman en koyu savunucusu haline gelmiş, karşıt görüşleri ve bunları dile getirenleri hicivsel bir mizahla alaya almıştır…
*Orhan Veli Kanık‘ın ön ayak olduğu “Garipçiler” akımı kıyasıya eleştirilmiştir…
*Bu akımın etkisinde yazın faaliyeti gösterenlere “Bobstil” yakıştırmasında bulunulmuştur…
*En büyük handikabı ise; İstanbul’un modernleşen yaşam kültürünü konu etmesi, sadece bu şehri ve onun kültürel-sanatsal çehresini dikkate alması ve orta-üst düzey yaşam standardına sahip insanlara hitap eden bir dergi olmasıdır…
*Sütunlarını dönemin pek çok yazarına açan dergi, edebi fikirlerin mizahi yansımasında serbest bir arena haline gelmiştir…
*Türk edebiyatının çok sayıda genç yeteneğine bir nevi stajyerlik hizmeti vermiştir…
*Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz, İbrahim Alaattin Gövsa, Muzaffer İzgü, Ercüment Ekrem Talu gibi birçok ismin, yeteneklerini sergileme fırsatını bulduğu ilk yayın organı olmuştur…
***
1928 yılında latin harflerine geçilmesiyle birlikte, tirajının oldukça düşmesi nedeniyle derginin yayınına ara verilir…
Siyasi çalkantıların yoğunlaştığı 30’lu ve 40’lı yıllarda da, Akbaba’nın basımına zaman zaman ara verilmek zorunda kalındıysa da; Yusuf Ziya’nın ölümüne kadar üretimini sürdürmüştür…
Oğlu Engin Ortaç; babasının ölümünün ardından, derginin üretimini ancak 1977 yılına kadar sürdürebilmiştir…
***
11 Mart 1967’de, İstanbul’da öldü Usta. Şiir’le dolu hayatının, yetmiş ikinci yaşında…
News
