Muazzez İlmiye Çığ İle Nardugan Bayramını Kutladık.

Muazzez İlmiye Çığ İle NARDUGAN BAYRAMINI Kutladık

                   Yusuf Çelik

            Dün Nevzat Çömlek arkadaşımla birlikte Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın Kargıpınarı’ndaki evinde, Evrensel sitesindeydik. Son Sümer Kraliçesi unvanını fazlasıyla hak eden, onlarca kitaba imza atan 108 yaşındaki Çığ’la birlikte Nardugan Bayramını kutladık.

 Elbet yalnız değildik. Çığ’ın kızları Yülmen ve Esin hanımlar, Mersin Devlet Opera ve Bale sanatçıları, çok sayıda genç ve site sakinleri de oradaydı. Etkinliğin en renkli kişisi ise her yıl ilkbahar başında “41 Kere Maşallah” ot şenliği düzenleyen, Kompost Ana olarak da bilinen Yüksek Ziraat Mühendisi Huriye Kara idi.  Günün anlamına uygun otantik giysisi ve yeşilliklerle süsleyip getirdiği zengin meyve sepeti Sümer Kraliçesini çok mutlu etti.  Gelenlerin çoğu da ellerinde çiçekler veya yiyeceklerle gelmişti. Katılımcılar bol meyve suyu ve şarap içtiler. Nefis sıkma ve börekler ile mercimek köftesini de unutmamak lazım.

Etkinlikte Çığ’ın büyük kızı Yülmen hanım NARDUGAN BAYRAMI ile ilgili bir konuşma yaptı. Muazzez hanım gelen öğrencilere, gazetecilere ve diğer konuklara anılarını anlattı. Ayrıca etkinlikte çok sayıda gencin olmasına çok sevindiğini belirtti.

            NARDUGAN BAYRAMI NEDİR?

            Bunun cevabını elbette birçok dile çevrilmiş ‘Çam Bayramı’ kitabını yazan Muazzez İlmiye Çığ verecekti. “Türkler Orta Asya’dayken Aralık ayının 21’ni 22’ sine bağlayan geceyi yani günlerin uzaması, gecelerin kısalmasını Nardugan Bayramı olarak kutluyorlardı. Nar kelimesi Moğolca ‘güneş’, Dugan kelimesi ise ‘doğmak’ anlamına gelir. Türkler için çok önemli ve kutsal olan güneş bu tarihten itibaren dünyayı uzun süre aydınlatacaktı. Güneşin hareketlerini ise Tanrı Ülgen düzenliyordu. Türklerin inancına göre yeryüzünün tam ortasında, yerin göbeği sayılan yerden, ucu gökyüzüne kadar uzanan hayat ağacı dedikleri bir akçam ağacı vardı. Gökyüzünde Gök Tanrısı ve iyi ruhların koruyucusu Ülgen, ay ile güneşi, gece ile gündüzü idare ederdi. Bu nedenle güneşin zaferi olan Nardugan gecesi, Türkler akçam ağacının altında toplanarak Ülgen’e dua eder, Tanrıya teşekkür için ağacın altına hediyeler koyar, dallarına adak için bantlar bağlar, yeni giysilerin ve özel yemeklerin eşliğinde eğlenceler yaparlardı. O gece kötülükler kalkar, kötü olanlar iyi ve cömert olurlar, dostlar ve çocuklar hediyelerle sevindirilirlerdi.

Ülgen’in kardeşi, kötülüğün ve karanlığın koruyucusu olan Erlik de o akşam iyi ve cömert olurdu. Sırtında Türklere özgü kürkü, kemeri, başında kırmızı kürklü başlığı, ayağında Türklerin icadı çizmeler, elinde hediyeler dolu torbasıyla evleri dolaştığı düşünülürdü. Erlik Dede daha sonra Hıristiyanlık geleneğinde Santa Claus (Noel Baba) ya dönüşmüştür. Aradan yüz yıllar geçtiği halde bu gelenek Türkler arasında hala devam etmektedir. Bu Türk Bayramı zamanla göç yollarıyla Batıya yani Avrupa’ya geçer ve orada bir pagan âdeti olarak devam eder. Hıristiyanlığa dönüşüm başlayınca pagan adetler hemen terk edilmemiştir. Sonraları Hıristiyanlar İsa’nın da güneş gibi dünyayı aydınlattığını kabul ederek, bu bayramı İsa’nın doğuşu olarak kutlamışlardır. Aslında bu bayram Orta Asya Türklerinin Nardugan Bayramıdır. Her yıl kutlanıyor. Biz de bugün burada tarihimizin unutulmaması için bu bayramı kutluyoruz”

Sevgili Sümer Kraliçemizi bu yıl daha da sağlıklı ve dinç görmekten çok mutlu oldum. Kendisine daha nice Nardugan Bayramları kutlamak üzere uzun ömürler diliyorum.