Asgari Ücret ve Emekli Aylığın da Konuşulmayanlar

Asgari ücrette de, emekli aylığında da, hem her meselenin uzmanı (!)  tv tartışmacılarının, hem de medyanın neredeyse tamamının dile getirmediği, belki de üzerini kapattığı önemli sorunlar söz konusudur.

Asgari ücret belirlendi.

Emekli aylığı da bugünlerde netleşecek.

Görünen köy kılavuz istemez. Asgari ücretin belirlenmesinde yaşanan sorunların, emekli aylığında da olacak ve asıl sorunlar magazin gürültüsü atkında, şamata, patırtı altında geçiştirilecek.

Yıllardır olduğu gibi hem de.

Nelerdir bu asıl sorunlar?

1-) KOMİSYON FİİLEN KENDİSİNİ LAĞVETMİŞ OLDU

Asgari Ücret Komisyonunu oluşturan iktidar, işveren, hatta işçi tarafı, bu kez görüşmeler süresince hiçbir çalışma yapmadı, adeta kendisini boşa çıkardı.

Komisyon dışındaki bir iradenin kendisinin görev ve yetkilerini üstlenmesini bekledi.

Nitekim Cumhurbaşkanı, komisyonun görev ve yetkilerine el koydu.

Komisyonun bütün üyelerini değil, sadece heyet başkanlarını yanına çağırdı ve komisyonun diğer görevlilerinin olmadığı ortamda rakamı dikte ettirdi.

Böylece Cumhurbaşkanlığı sistemi, bir demokratik kuruma daha dirsek vurdu, tek adam düzeni bu alana da egemen oldu.

Komisyondaki 15 kişinin hiçbiri de, bu duruma itiraz etmedi, bir eleştiri yapmadı.

Birinci, kanımca en önemli durum budur.

2-) İŞÇİ TARAFI ZATEN ZAYIFTI, TAMAMEN YOK SAYILDI

Aileleri ile ücretliler toplumun % 70’i kadarıdır.

BU ücretlilerin yüzde 80’i ise, asgari ücretli, Türk kaçak işçi ve işsizdir. Asgari ücretin ilk halkada ilgilendirenlerdir.

Komisyonda işçi tarafının buna uygun ağırlıkta olmasını umulurken, Komisyon toplantılarına bu kez dört asgari ücretli işçiyi çağıran işçi tarafının toplantılarda hiçbir ağırlığı olmadı, bir rakam dahi öneremedi.

Hatta işçiler, asgari ücretin belirlendiği son toplantıya bile alınmadılar.

3-) ÜÇ AY DAYANMAYACAK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, aldığı yanlış bilgiyi topluma sunmuş, “asgari ücret yıllık olacak, Yönetmelikte de böyle yazıyor” demişti.

Nitekim işçi tarafının son toplantıdaki itirazı da dikkate alınmayarak asgari ücret bir yıl için belirlenmiştir.

Bu durumda, daha başlarken ihtiyacın gerisinde olan asgari ücret, birkaç ay bile geçmeden önemli huzursuzluklara yok açacaktır.

4-)  MİKTAR, TANIMDAKİ KALEMLERİN BİRİNE BİLE YETMEYECEK.

Asgari ücret, “bir işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını” karşılayacak miktardır.

Ancak bu durumda 17 bin 2 TL olan asgari ücret,  bırakalım tanımda belirtilen bütün ihtiyaçları, 15 bin liranın üzerindeki ev kiralarını bile karşılamayacak durumdadır.

Dört kişilik bir ailenin ancak gıda ihtiyacına yetecek kadardır.

Ailenin eğitimdeki iki çocuğunun ancak okul ve servis parasına yetecek kadardır.

Bu durumda güya “gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür” gibi ihtiyaçların tamamına yetmesi istenen asgari ücret, tanımdaki ihtiyaçların sadece birine karşılamaya yetecek kadardır. Diğerleri için elde hiç para kalmayacaktır.

Öte yandan birkaç ay sonra, karşılayacağı varsayılan o bir kalemi bile karşılamayacaktır.

5-) KARAR ASGARİ ÜCRETLİLERİN AİLESİNİ BUHARLAŞTIRDI.

Asgari ücret “bir kişiye” göre belirlenmiş, asgari ücretliyi tek kişi olarak hesaplamış, aile olgusunu yok saymış, ailedeki diğer fertleri ölü farz etmiştir.

*

EMEKLİLİK SİSTEMİNİN TEMEL SORUNLARI

1-) 13 MİLYON EMEKLİNİN AYLIĞI ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA

1999’dan beri hakları birer birer ellerinden alınan emekliler, gasp edilen haklarının iadesini umarken, daha da perişan edildiler.

Aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi, 2015 yılına kadar en düşük emekli aylığı asgari ücretin üzerinde iken, 2016’dan itibaren gerisinde kalmış, 2023 yılında ise yüzde 60’ına kadar düşürülmüştür.

Dönem	Asgari İşçi Emekli Aylığı (TL)	Net Asgari Ücret (TL)
2002 Ocak-Haziran	216,4	163,56
2002 Temmuz-Aralık	239,7	184,25
2003 Ocak-Haziran	332,0	225,99
2003 Temmuz-Aralık	332,0	225,99
2004 Ocak-Haziran	364,8	303,00
2004 Temmuz-Aralık	400,8	318,20
2014 Ocak-Haziran	952,7	910,35
2014 Temmuz-Aralık	1.007,0	963,9
2015 Ocak-Haziran	1.030,4	1.021,27
2015 Temmuz-Aralık	1.100,0	1.082,47
2016 Ocak-Haziran	1.242,5	1.300,99
2017 Haziran-Aralık	1.348,5	1.404,06
2018-Ocak-Haziran	1509.1	1604.00

2023 yılında ise asgari ücret: 11.402 TL iken, en düşük emekli aylığı 7.500 TL’dir. En düşük kavramındaki emekli sayısı ise 2023 yılında 12 milyon dolayında idi. 2024 yılına girerken çark emeklilerin aleyhine işlemeye devam etti, bugünlerde açıklanacak rakam ile muhtemelen asgari ücret altındaki emekli sayısı daha da artacaktır.

2 -) AYLIKLARI “DÜZENLEYİP”(!) YÜZDE YETMİŞİNE EL KOYDULAR

1999 ve 2008 yıllarında “aylık bağlama oranlarınızı düzenliyoruz” diyerek değiştirdikleri yasalarla, emekli aylıklarının yüzde 70’i gasp edildi.

O tarihten beri emekliler, bu gaspın son bulmasını ve alınan haklarının iadesini bekliyorlar.

Ancak yabancı örgütlerin, IMF, Dünya Bankası, OECD ve Avrupa Birliği’nin sözleri ile yapılan bu gasp, 2024 yılına girerken de düzeltilmedi.

25 yıllık kangren, devam ediyor.

3 -) AYLIKLAR ARAPSAÇINA DÖNDÜ

Yine yabancı örgütlerin sözleri ile emeklilik süresini uzatan, aylıkların büyük kısmını gasp eden iktidarlar, aynı sürede aynı primi ödeyen emekliler arasında da büyük bir kaos yaratmış, farkli farklı aylıklar üretmişlerdir.

2023 sonbaharında bu karmaşayı düzelteceğiz diyerek emeklileri oyalayan AKP, yine verdiği sözü tutmamış, kaosu ve adaletsizliği sürdürmüştür.

4-) SAĞLJK KESİNTİSİNE SAON VERİN!

Emekliler yıllar yılı sağlık primi de ödeyerek emekli oldular.

Oysa cumhuriyetin hastanelerini ticarethaneye çevirenler, hastalanan emeklilerden randevu, muayene, tedavi, ilaç parası istiyorlar, ve bu gasp, 2024 Türkiye’sinde hala devam etmektedir.

5-) YABANCI TEKELLERİN BES’İ

Cumhuriyetin Sosyal Güvenlik sisteminin sırtına hançer saplar gibi üretilen büyük kısmı yabancı tekellere ait olan Bireysel Emeklilik Sistemine millet mecbur olsun diye çalışanları emekli olamaz hale getiren, aylıklarını gasp ederek emekli olduklarında da geçinemez hale getiren iktidarlar, SGK aleyhine devletin vergisinden bunları beslemekte, çalışanları zorla buraya hala üye yapmayı sürdürmekteler.

6 -) ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

2004 yılında Anayasa’nın 90. maddesi “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu durumda onayladığımız ve iç hukuk haline getirdiğimiz ILO sözleşmeleri gereği emeklilerin çalışırken üyesi oldukları sendikalara üyeliklerinin devam etmesi ve işyerinde imzalanan sosyal haklardan yararlanabilmesi mümkün iken,

Ve kuracakları işçi örgütü ile iktidarla emeklilerin aylıkları ve sosyal haklarının belirlenmesinde emekliler adına taraf olma ve iktidarla görüşmeler yaparak karara bağlama olanağı var iken, 2004 yılından beri iktidarlar bunun gereğini yapmıyor, kendilerinin imzaladığı yasaların ve anayasanın gereğini yapmıyorlar.

*

Sosyal Güvenlik ve emeklilik sistemimizin bu derin sorunları düzelmeden ne emeklinin yüzü güler, ne de sosyal güvenlik sistemimiz düze çıkar.

SONUÇ

• Yoksulluk, yoksullarla sınırlı olmaktan çıktı, halkın çok büyük kısmının yaşamını ele geçirdi.
• Asgari ücret, işe ilk girenin ücreti olmaktan çıktı, ücretlilerin % 80’inin ortalama ücreti oldu.
• Emeklilik, geçmişte ev alma, çocukları evlendirme, araba alma olanağı iken, kalan ömrün ucuz ekmek kuyruklarında tüketildiği yaşam biçimi oldu.
• Yine emeklilik, asgari ücretin bile yarısına sürüklenen sefalet oldu.
• Vahşi kapitalizmin piyasa ekonomisi, boğazına kadar çürümüştür.
• Kendini kontrol yeteneğini bile yitirmiş, kendisi ile birlikte ülkeyi ve toplumu da uçuruma sürüklemektedir.
• Çürüyen piyasa ekonomisinin partileri, iktidarı ve muhalefeti ile birlikte çürümekte, birlikte çökmektedirler.
• Atatürk’ün tıpkı 105 yıl önce Amasya Genelgesi’nde saptadığı “Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” gerçeği, 105 yıl sonra yeniden, milletimizin ve ülkemizin kader programı olmuştur.

Köşe Yazısını Paylaş